پهنه‌بندی رطوبت خاک سطحی با استفاده از تصاویر لندست 8 (مطالعه موردی: حومه شهر سمنان)

پایش رطوبت سطحی خاک، به‌عنوان عامل مهم در چرخة آب و انرژی در مدیرت منابع آب‌وخاک بسیار مهم تلقّی می‌شود. این فاکتور مهم، به­دلیل تغییرپذیری ویژگی‌های خاک، توپوگرافی، پوشش گیاهی و پویایی آب‌وهوا در زمان و مکان، به‌شدّت تغییر می­کند. رطوبت خاک اثر فوری روی رواناب، فرسایش خاک و تولید گیاهان دارد؛ همچنین عامل مهم در رشد گیاهان محسوب می­شود؛ از طرفی کاهش رطوبت خاک، عاملی برای افزایش ریزگردها در مناطق بیابانی محسوب می­شود. روش‌های سنجش‌ازدور قادرند اطّلاعات رطوبت خاک را در گسترة وسیع با فواصل زمانی کوتاه، با دقّت قابل قبول ارائه دهند. در پژوهش حاضر با استفاده از دادة ماهوارة لندست 8، روش‌های مختلف برآورد رطوبت سطحی خاک مورد آزمون قرار گرفت. به‌منظور ارزیابی دقّت هرکدام از روش‌ها، از داده­های میدانی واقعی استفاده شد. 80 نمونه از رطوبت حجمی خاک سطحی در مناطق حومة سمنان در تاریخ گذر ماهواره از منطقه گرفته شد. برخی شاخص‌هایی که در این پژوهش استفاده شد عبارت‌اند از شاخص گیاهی تفاضلی نرمال­شده، شاخص تفاضلی نرمال­شدة کشاورزی، شاخص تفاضلی نرمال­شدة رطوبت، شاخص عمودی رطوبت خاک، دمای سطح و شاخص رطوبت خاک باند کوتاه مادون قرمز. در گام بعدی، با استفاده از مدل­های رگرسیونی چندمتغیّره اقدام به تهیّة مدل رطوبت خاک سطحی با استفاده از شاخص‌های مورد مطالعه شد. شاخص رطوبت خاک باند کوتاه مادون قرمز با ضریب همبستگی 78/0 و ضریب تبیین مدل رگرسیونی 61/0 شاخص مناسبی برای پهنه‌بندی رطوبت سطحی خاک در مناطق خشک و بیابانی ارزیابی گردید. سه شاخص رطوبت خاک باند کوتاه مادون قرمز، شاخص تفاضلی نرمال­شدة کشاورزی و شاخص تفاضلی نرمال‌شدة رطوبت با تفاوت اندک، شاخص­های مناسبی هستند. یافته‌های این پژوهش نشان از برتری مدل رگرسیونی هم‌زمان در تهیّة نقشة رطوبت خاک سطحی دارد.